NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
51 - (1004) وحدثنا
محمد بن
عبدالله بن
نمير. حدثنا
محمد بن بشر.
حدثنا هشام عن
أبيه، عن
عائشة ؛
أن
رجلا أتى
النبي صلى
الله عليه وسلم
فقال: يا رسول
الله ! إن أمي
افتلتت نفسها
ولم توص.
وأظنها لو
تكلمت تصدقت.
أفلها أجر، إن
تصدقت عنها ؟
قال " نعم".
[ش
(افتلتت
نفسها)
ضبطناه:
نفسها،
ونفسها بنصب السين
ورفعها.
فالرفع على
أنه مفعول ما
لم يسم فاعله.
والنصب على
أنه مفعول
ثان. قال
القاضي: أكثر
روايتنا فيه
النصب. وقوله:
افتلتت،
بالفاء، هذا
هو الصواب
الذي رواه أهل
الحديث
وغيرهم. قالوا:
ومعناه ماتت
فجأة: وكل شيء
فعل بلا تمكث
فقد افتلت.
ويقال: افتلت
الكلام
واقترحه
واقتضبه، إذا
ارتجله.
(وأظنها لو
تكلمت) أي لو
قدرت على
الكلام].
{51}
Bize Muhammed b.
Abdillâh b. Numeyr rivayet etti. (Dediki): Bize Muhammed b. Bişir rivayet
etti. (Dediki): Bize Hişâm, babasından, o da Âişe'den naklen rivayet etti ki,
Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem)'e bir adam gelerek:
«Yâ Resûlallah! Annem
ansızın öldü, vasiyet te etmedi. Öyle zannederim ki konuşmuş olsa sadaka
verilmesini vasiyet ederdi. Acaba onun nâmına ben sadaka versem, anneme sevap
olur mu?» demiş, Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)-.
—«Evet.» cevâbını vermiş.
(1004) وحدثنيه
زهير بن حرب.
حدثنا يحيى بن
سعيد. ح
وحدثنا أبو
كريب. حدثنا
أبو أسامة. ح
وحدثني علي بن
حجر. أخبرنا علي
بن مسهر. ح
حدثنا الحكم
بن موسى.
حدثنا شعيب بن
إسحاق. كلهم
عن هشام، بهذا
الإسناد. وفي
حديث أبي
أسامة: ولم
توص. كما قال
ابن بشر. ولم
يقل ذلك
الباقون.
{…}
Bana, bu hadîsi
Züheyru'bnu Harb da rivayet etti. (Dediki): Bize Yahya b. Said rivayet etti. H.
Bize Ebû Kureyb dahî
rivayet etti, (Dediki): Bize Ebû Usâme rivayet etti. H.
Bana Alîyyü'bnü Hucr da
rivayet etti. (Dediki): Bize Alîyyü'bnü Müshir haber verdi. H.
Bize Hakem b. Mûsâ dahî
rivayet etti. (Dediki): Bize Şuayb b. İshâk rivayet etti. Bu râvîlerin hepsi
Hişâm'dan bu isnadla rivayette bulunmuşlardır.
Ebû Usâme hadîsinde
«Vasiyet de etmedi.» cümlesi vardır. Nitekim İbni Bişir de aynı cümleyi
söylemiş fakat diğer râvîler onu söylememişlerdir.
İzah
Bu hadîsi Buhârî
«Cenâiz» bahsinde tahrîc etmşitir.
Nefs kelimesi mansûb
okunduğuna göre temyiz yahut fi'lin ikinci mefûlü olur. Merfû okunursa nâib-i
faildir.
Kaadı İyâz: «Ekseri
rivayetlerimiz mansûbdur.» demiştir.
*Üftülitet» «Ansızın
öldü, demektir. Bu kelime beklemeden yapılan her fiil hakkında kullanılır.
Buhârî' nin Hz. İbni
Abbâs' dan rivayet ettiği bir hadîsde:
«Sa'dü'bnü Ubâde annesinin ifâ edemeden öldüğü bir neziri hakkında Resulullah
{Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den fetva istedi de:
— Annen nâmına onu sen edâ et; buyurdular.!
denilmektedir;
Ebü Dâvûd dahi buna
benzer bir hadis rivayet etmiştir.